Zhambalova | altaijournal

Contemporary Rural Buryat Intelligence

DOI:10.31551/2410-2725-2018-4-2-276-288

Zhambalova Sesegma Gendenovna

Doctor of History, Associate Professor, Institute for Mongolian, Buddhist and Tibetan Studies, Siberian Branch of the Russian Academy of Sciences. Russian Federation, Sahyanova str., 6, Ulan-Ude,). E-mail: zhambalovas@yandex.ru

Abstract. The analysis of empirical materials is carried out on the basis of fundamentally new methodological settings on the identification of contemporary intelligentsia. It made it possible to reveal in contemporary Buryat rural society presence of intelligentsia of the new format which does not coincide with typology known earlier. As a result a new range of people is introduced into this social layer, not previously entered into it. These are Buddhist- laymen who do not have standard higher education, nor special Buddhist education. The process of their ideology formation via special translation of traditions from the knowing old men to the interested young people is shown. This situation is characteristic for the crisis periods of history, and translation of knowledge occurs both in verbal form and with the help of Buddhist books on old-Mongolian written language. These are people with the special psychological type of personality which has been established as a result of small boundary states. It is revealed that this type of people is extended over entire Buryatia. It is shown that women enter into this circle on the same level with the men. Their task is revival of traditional culture elements, including religiosity as the bases of the ethnos survival in the global world. This adherence of people to the interests of its ethnos cannot be carried to ethno nationalism, and should be considered as ethnophilia which assumes concern about retention and development of ethnos, its language and culture. In the article the conclusion is made that in the overall mass of the population this formation of people is not big, however, they play important role in sustainable development of rural society, in retention of ethnic specific character of the small ethnos in the poly-ethnic environment.

Кeywords: rural society; Buryat Buddhists; intelligentsia; specific character; traditionalism; revival; sustainable development.

Қазіргі заманғы бурят ауыл зиялылары

Жамбалова Сэсэгма Гэндэновна

тарих ғылымдарының докторы, доцент, РҒА СБ моңғолтану, Буддология және тибетология институтының жетекші ғылыми қызметкері. Ресей Федерациясы, 670047, Улан-Удэ қ, ул. Сахьянова к, 6 үй. E-mail: zhambalovas@yandex.ru

Аңдатпа. Осы мақалада қазіргі заманғы зиялыларды анықтау бойыгша жаңа әдіснамалық нұсқауларға негізделіп, сенімді далалық және өмірбаяндық материалдарға талдау жүргізілген. Ол қазіргі заманғы бурят ауылдық қоғамында бұрыннан белгілі типологиямен сәйкес келмейтін жаңа форматтағы интеллигенцияның болуын анықтауға мүмкіндік берді. Зерттеу нәтижесінде осы әлеуметтік қабатқа бұрын енгізілмеген бірқатар адамдар енгізілді. Олар – стандартты жоғары, сондай-ақ арнайы буддистік білімі жоқ буддисттер. Олардың дүниетанымын қалыптастыру процесі білімді қарттардан қызығушылық танытқан жастарға дәстүрлердің арнайы ұрпақ арқылы ауысуы көрсетіледі. Бұл жағдай тарихтың дағдарыс кезеңдеріне тән, ал білімнің аудармасы ауызша түрде және ескі монғол жазуымен жазылған будда кітаптарында орын алады. Бұл кішігірім мемлекеттердің шекараласуы нәтижесінде қалыптасқан жеке психологиялық адамдар түрі. Адамдардың бүкіл Бурятия аумағына таралғаны анықталды. Бұл топқа ерлермен бірге әйелдер де енгені анықталды. Олардың міндеті - дәстүрлі мәдениеттің элементтерін, оның ішінде жаһандық әлемдегі этностардың тіршілік етуінің негізі ретінде дінді жандандыру. Этностардың мүдделеріне адамдардың осындай бейілділігін этно-ұлтшылдыққа жатқызуға болмайды, бірақ этнос пен оның тілі,мәдениетін сақтау және дамыту үшін алаңдаушылық туғызатын этнофилия деп санауға болады. Мақалада ауыл тұрғындарының жалпы санында олардың аз ғана бөлігі бар, алайда олар ауылдық қоғамның тұрақты дамуында, полиэтникалық ортадағы кішкентай адам-дардың этникалық ерекшеліктерін сақтауда маңызды рөл атқарады деген қорытынды жасалынады.

Кілт сөздер: ауыл қоғамы; бурят-буддисттер; зиялылар; ерекшелігі; дәстүрлі; жандану; тұрақты даму.

Современная бурятская сельская интеллигенция

Жамбалова Сэсэгма Гэндэновна

доктор исторических наук, доцент, ведущий научный сотрудник Института монголоведения, буддологии, тибетологии СО РАН. Российская Федерация, 670047, Улан-Удэ, ул. Сахьяновой, 6. E-mail: zhambalovas@yandex.ru

Абстракт. В данной статье на основе принципиально новых методологических установок по идентификации современной интеллигенции проведен анализ достоверных полевых и биографических материалов. Он позволил обнаружить в современном бурятском сельском социуме наличие интеллигенции нового формата, не совпадающего с известной ранее типологией. В результате исследования в данную социальную прослойку введен круг людей, ранее не входивших в него. Это буддисты-миряне, не имеющие стандартного высшего образования, а также специального буддийского. Показан процесс формирования их мировоззрения путем особой межпоколенной трансляции традиций от знающих стариков заинтересованным молодым людям. Такая ситуация характерна для кризисных периодов истории, а трансляция знаний происходит как в изустной форме, так и на буддийских книгах старомонгольской письменности. Это люди с особым психологическим типом личности, сложившимся в результате малых пограничных состояний. Выявлено, что такой тип людей распространен по всей Бурятии. Показано, что в этот круг наравне с мужчинами входят женщины. Их задача – возрождение элементов традиционной культуры, в том числе религиозности как основы выживания этноса в глобальном мире. Такую приверженность людей интересам своего этноса нельзя отнести к этнонационализму, а следует рассматривать как этнофилию, которая предполагает заботу о сохранении и развитии этноса, его языка и культуры. В статье сделан вывод, что в общей массе сельского населения их немного, однако, они играют важную роль в устойчивом развитии сельского социума, в сохранении этнической специфики малого народа в полиэтничном окружении.

Ключевые слова: сельский социум; буряты-буддисты; интеллигенция; специфика; традиционализм; возрождение; устойчивое развитие.

Для цитирования:

Жамбалова С.Г. Современная бурятская сельская интеллигенция.// Мир Большого Алтая 2018. Т.4. №2. С. 276-288. https://www.journalaltai.com/4-2-2018 DOI:10.31551/2410-2725-2018-4-2-276-288

Reference

Bajartuevskie chtenija 2008 – Bajartuevskie chtenija – 1. Mir burjatskih tradicij v kontekste istorii i sovremennosti: materialy mezhdunarodnyh nauchnyh chtenij (g. Ulan-Udje, 2–3 oktjabrja 2008 g.) 2008, Izd-vo Burjat. gos. un-ta, UlanUdje, 240 s. (Bajartuevskie readings – 1. World of Buryat traditions in the context of history and modernity: materials of international scientific readings (Ulan-Ude, October 2-3, 2008) 2008, Izd-vo Burjat. gos. un-ta, UlanUdje, 240 p). (in Rus).

Chimitdorzhiev 2008 – Chimitdorzhiev, ShB 2008, Bata Bajartuev – talantlivyj uchenyj, odin iz liderov nacii, Bajartuevskie chtenija – 1. Mir burjatskih tradicij v kontekste istorii i sovremennosti: materialy mezhdunar. nauch. chtenij (g. Ulan-Udje, 2–3 oktjabrja 2008 g.), Izd-vo Burjat. gos. un-ta, Ulan-Udje, S. 5–6. (Chimitdorzhiev, ShB 2008, Bat Barthel – a talented scientist, one of the leaders of the nation, Bajartuevskie readings – 1. World of Buryat traditions in the context of history and modernity: materials of international scientific readings (Ulan-Ude, October 2-3, 2008) 2008, Izd-vo Burjat. gos. un-ta, UlanUdje, P. 5–6). (in Rus).

Daribazaron 2008 – Daribazaron, JeCh 2008, Teokraticheskoe dvizhenie v Horinskom vedomstve Burjatii (1919–1926 gg.), Izd-vo Burjat. gos. un-ta, Ulan-Udje,180 s. (Daribazaron, JeCh 2008, A Theocratic movement in horinskom office of Buryatia Republic (1919-1926), Burjat State un-ty Publishing house, Ulan-Udje,180 p). (in Rus).

Dugarov 2011 – Dugarov, BS 2011, Sutra mgnovenij, Respublikanskaja tipografija, Ulan-Udje, 440 s. (Dugarov, BS 2011, Sutra moments, Respublikanskaja tipografija, Ulan-Udje, 440 p). (in Rus).

Jelbakjan 2011 – Jelbakjan, ES 2011, Intelligencija v Rossii: «muzhestvo byt'» ili «samoutverzhdenie vopreki», Moscow, 394 p. (Jelbakjan, ES 2011, Intelligentsia in Russia: «courage to be» or «self-assertion contrary», Moscow, 394 p). (in Rus).

Levada 1989 – Levada, JuA 1989, Intelligencija, 50 / 50: Opyt slovarja novogo myshlenija, Progress, Moscow, P.128-131. (Levada, JuA 1989, Intelligentsia, 50 / 50: experience dictionary of new thinking, Progress, Moscow, P.128-131). (in Rus).

Lotman 1994 – Lotman, MJu 1994, Besedy o russkoj kul'ture, Moscow. (Lotman, MJu 1994, Talks about Russian culture, Moscow). (in Rus).

Lur'e 1997 – Lur'e, SV 1997, Istoricheskaja jetnologija: ucheb. posobie dlja vuzov, Moscow, 448 s. (Lur'e, SV 1997, Historical Ethnology: studies. the manual for high schools, Moscow, 448 p). (in Rus).

Markov 1985 – Markov, GE 1985, Struktura i istoricheskie tipy obraza zhizni, Jetnograficheskie issledovanija razvitija kul'tury, Nauka, Moscow, S. 244-261. (Markov, GE 1985, Structure and historical way of life, Ethnographic studies of the development of culture, Nauka, Moscow, S. 244-261). (in Rus).

Sagalaev 1990 – Sagalaev, AM, Oktjabr'skaja, IV 1990, Tradicionnoe mirovozzrenie tjurkov Juzhnoj Sibiri. Znak i ritual, Nauka Sib. otd-nie, Novosibirsk, 209 s. (Sagalaev, AM, Oktjabr'skaja, IV 1990, The Traditional world Outlook of Turks in South Siberia. Sign and ritual, Nauka Sib. otd-nie, Novosibirsk, 209 p). (in Rus).

Zhambalova 2000 – Zhambalova, SG 2000, Profannyj i sakral'nyj miry ol'honskih burjat (XIX–XX vv.), Nauka, Novosibirsk, 400 s. (Zhambalova, SG 2000, Profane and sacred worlds of Olkhon Buryats (XIX – XX centuries), Nauka, Novosibirsk, 400 p). (in Rus).

Zhambalova 2008 – Zhambalova, SG 2008, Strazh i autsajder: o ljudjah s lichnostnym soznaniem v tradicionnom sociume, Jetnokul'turnoe i fol'klornoe nasledie mongol'skih narodov v kontekste istorii i sovremennosti, Izd-vo BNC SO RAN, Ulan-Udje, S. 229-234. (Zhambalova, SG 2008, Guardian and outsider: about people with personal consciousness in the traditional society, Ethnocultural and folklore heritage of the Mongolian peoples in the context of history and modernity, Izd-vo BNC SO RAN, Ulan-Udje, S. 229-234). (in Rus).

Zhambalova 2010 (1) – Zhambalova, SG 2010, Modernizacija i tradicionalizm: problemy specifiki jetnicheskih processov narodov Burjatii v postsovetskij period, Sibir' v izmenjajuwemsja mire. Istorija i sovremennost': materialy vseros. nauch.-teoret. konf., Izd-vo Vost.-Sib. gos. akad. obraz, Irkutsk, S. 233-239. (Zhambalova, SG 2010, Modernization and traditionalism: problems of specificity of ethnic processes of the peoples of Buryatia in the post-Soviet period, Siberia in the changing world. History and modernity: Mat-ly vseros. scientific.- theoret. Con, Izd-vo Vost.-Sib. gos. akad. obraz, Irkutsk, P. 233-239). (in Rus).

Zhambalova 2010 (2) – Zhambalova, SG 2010, Selo Acagat Burjatii – chastichka obnovljajuwejsja Rossii, Gumanitarnye issledovanija Sibiri v kontekste obnovlenija itsoriograficheskih praktik: materialy Vserossijskoj nauschno-prakticheskoj konferencii i nauchno-prakticheskogo seminara, BrGU, Bratsk, S. 195-203. (Zhambalova, SG 2010, Village Atsagat of Buryatia – a part of the renewed Russia, Humanitarian researches of Siberia in the context of updating itsoriographic practices: materials of All-Russian scientific-practical conference and scientific-practical seminar, BrGU, Bratsk, P. 195-203). (in Rus).