Сұлтанбек Қожановтың қоғамдық-саяси қызметінің Түркістан Республикасы кезеңінің кейбір мәселелері

 

DOI: 10.31551/2410-2725-2019-5-1-116-123

 

Симтиков Жомарт Қудайбергенұлы

тарих ғылымдарының кандидаты, саясаттану ғылымдарының докторы, Абай атындағы ҚазҰПУ, саясаттану, әлеуметтік-философиялық пәндер кафедрасының меңгерушісі, Алматы,Қазақстан Республикасы. Е- mail: zhomart-67@mail.ru

 

Аңдатпа  Автор мақалада Қазақстан және Өзбекстан Республикаларының мұрағаттарында сақталынған материалдар негізінде Сұлтанбек Қожановтың қоғамдық-cаяси қызметі кезеңдерінің біріне тарихи талдау жасау арқылы қарастырады. Көрнекті саяси және қоғам қайраткері С.Қожанов Қазақстанның ұлт зиялыларымен, оның көрнекті өкіілдері А. Байтұрсынов, М. Дулатов және басқалармен бірлесе кеңестік құрылыс жағдайында Қазақ республикасының қалыптасуына елеулі үлес қосты. Автор жауапты мемлекеттік лауазымдарды, Мәскеуде ұлт мәселелері бойынша БКП(б) ОК аппаратының инструкторы қызметін  атқарған С.Қожановтың саяси қызметін сипаттайды. Ол 1937-1938 жж. Үлкен террор жылдары бұқаралық операциялардың құрбаны болды.

Түйін сөздер: Сұлтанбек Қожанов; Түркістан Республикасы; Революциялық комитет; Түріккомиссия; Жұмысшы және шаруа Кеңестері; Түрікатком; большевик; кулактар; котрреволюция; Қызыл Әскер.

 

Some of the issues of socio-political activities of Sultanbek Kozhanov period of the Turkestan Republic

 

Simtikov ZHomart Қudajbergenovich

candidate of historical Sciences, doctor of political Sciences, head of the Department of
political science, social and philosophical disciplines KazNPU. Abaya, Almaty, Republic of Kazakhstan. E-mail: zhomart-67@mail.ru

 

Some of the issues of socio-political activities of Sultanbek Kozhanov period of the Turkestan Republic

 

Abstract. The author examines and provides a historical analysis of one of the periods of the social and political activities of Sultanbek Kozhanov, based on materials deposited in the archives of the Republic of Kazakhstan and the Republic of Uzbekistan. The prominent political and public figure S. Kozhanov together with the national intellectual class of Kazakhstan, his most prominent representatives A. Baitursynov, M. Dulatov and others made a significant contribution to the formation of the Kazakh Republic under Soviet construction. The author describes the political activities of S. Kozhanov, who held responsible government posts, including the position of instructor of the Central Committee of the CPSU (b) on national issues in Moscow. He became a victim of mass operations in the years of the Great Terror in 1937-1938.

Keywords: Sultanbek Kozhanov; Turkestan Republic; revolutionary Committee;Turkish Commission; the workers 'and peasants' Councils; the Turkic Council; Bolshevik; kelakar; kontrrewolucja; the Red Army.

 

Некоторые вопросы общественно-политической деятельности Султанбека Ходжанова в период Туркестанской Республике

 

Симтиков Жомарт Қудайбергенович

кандидат исторических наук, доктор политических наук, КазНПУ имени Абая, кафедра политологии и социально-философских дисциплин. Алматы, Республика Казахстан. Е-mail: zhomart-67@mail.ru

 

Аннотация. Автор рассматривает и дает исторический анализ одного из периодов общественно-политической деятельности Султанбека Кожанова, опираясь на материалы, отложившиеся в архивах Республики Казахстан и Республики Узбекистан. Видный политический и общественный деятель С.Кожанов совместно с национальной интеллигенцией Казахстана, виднейшими его представителями А. Байтурсыновым, М. Дулатовым и другими внес значительный вклад в становление Казахской республики в условиях советского строительства. Автор описывает политическую деятельность С. Кожанова, занимавшего ответственные государственные посты, включая должность инструктора аппарата ЦК ВКП (б) по национальным вопросам в Москве. Он стал жертвой массовых операций в годы Большого террора в 1937-1938 гг.

Ключевые слова: Султанбек Кожанов; Туркестанская Республика; революционный комитет; Туркестанская комиссия; рабочие и крестьянские Советы; Туркестанский исполнительный совет; большевики; кулаки; контрреволюция; Красная Армия.